‘Boermarke Zeijen is goed bezig’

ZEIJEN – Het familiebedrijf van Anton en Helen Zeldenrijk staat aan de rand van het dorp Zeijen. Het gezin, dat verder bestaat uit de vier kinderen Stijn, Ton, Gertjan en Femke heeft zich in 2013 gevestigd in Zeijen. De familie komt over uit het Noord-Hollandse Naarden. Hun boerderij lag daar midden in het bos en was slecht te verkavelen. De ondernemers zagen geen mogelijkheden om hun bedrijf te ontwikkelen en besloten zich te vestigen in de Boermarke Zeijen. Daar werken ze mee aan de weg naar natuurinclusief en duurzaam boeren. (Zie voorpagina). Helen Zeldenrijk vertelt wat dit voor hun bedrijf betekent.

Door Henry Koops

Helen Zeldenrijk wist voordat ze naar Zeijen kwam van het bestaan van de boermarke niet af, maar heeft er nu een positieve ervaring mee. De boermarke blijkt een goed middel om gezamenlijk te werken aan het nog duurzamer maken van de boerderijen in de boermarke. ,,De kavelruil in Boermarke Zeijen was goed op orde, hierdoor liggen de landerijen dicht bij de boerenbedrijven, waardoor weiden gemakkelijker wordt. Als het weer het toe laat lopen onze koeien buiten”, zegt ze enthousiast. ,,De samenwerking binnen de boermake verliep al goed. Natuurinclusieve landbouw is een hippe term. En binnen de boermarke ontstond de vraag wat willen we daar mee? Ik was lid van de ledenraad van Campina. Biodiversiteit was daar ook een gespreksthema. In 2018 werd er een symposium gehouden waar alle betrokken partijen aanwezig waren. Daar werd besproken iets te gaan doen met natuurinclusieve landbouw of kringlooplandbouw. In juni 2018 hebben we een enthousiasmeverklaring getekend.”

Data
Boermarke Zeijen ging hiermee voortvarend van slag. ,,We zijn veel data gaan vastleggen. Meten wat je doet. We leggen alles vast wat te maken heeft met bijvoorbeeld voer, mest, koeien en gewassen. Daarnaast zijn we bezig met de erfbeplanting, zoals het aanleggen van hagen en het planten van fruitbomen. Ook het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer maakt onderdeel uit van de werkwijze. Sensoren registreren de waterkwantiteit en –kwaliteit, de bodemgesteldheid en grondwaterstanden. Er is zelfs een weerstation geplaatst. Verder proberen we nieuwe ontwikkelingen uit.”

Gezamenlijk bouwplan
Kringlooplandbouw is volgens Zeldenrijk een eeuwenoud systeem. ,,Net als vroeger hebben de akkerbouwers de veeboeren nodig en de veeboeren zijn de akkerbouwers nodig. We zetten dat systeem voort, maar passen hierbij wel nieuwe technologieën toe. Als verschillende ondernemers kunnen we van elkaar leren. Om onze doelstellingen te bereiken gaan we een gezamenlijk bouwplan optellen. Stapje voor stapje werken we hiernaartoe. We houden in het oog wat realistisch is. We houden ook rekening met elkaar. Sommige bedrijven willen en kunnen harder dan andere bedrijven, maar iedereen is een volwaardig onderdeel van het proces. Dat gaat ook op basis van vertrouwen. Natuurlijk zijn er spanningsvelden, want niet iedereen staat te trappelen om bijvoorbeeld alle data met elkaar te delen. Door corona hebben we hier wel een achterstand door opgelopen, maar we moeten alle mogelijkheden benutten om het beter te doen. Want dat is wat we willen. Het steeds weer een beetje beter doen.”

Uitdragen dat we het goed doen
Uit de uitgebreide dataregistratie blijkt dat Boermarke Zeijen het best goed doet. ,,De cijfers tonen dat het wel meevalt. Zo hebben we zelfs een fosfaattekort in plaats van een overschot. Het blijkt dat we geen stikstofuitspoeling hebben”, aldus de Zeijer boerin. ,,Het probleem is dat we door de overheid als individu worden afgerekend op de cijfers en niet als groep. Dat denken moet anders. En we vergeten uit te dragen dat we het goed doen. De boeren hebben mede door de stikstofproblematiek een verkeerd imago gekregen. Dat is ook wat mij het meeste raakt, dat we als boeren het vertrouwen verloren hebben. Stikstof is niet alleen een probleem van de boeren. De polarisatie in Nederland staat me tegen. Maar daar spelen we ook een rol in. We moeten meer vertellen wat we goed doen. We hebben een rijk leven, want we mogen werken in een heerlijk omgeving. En dat hoeft niet te betekenen dat we veel verdienen.”

Goede prijs
Geld is voor Zeldenrijk geen motivatie, maar ze is wel van mening dat er iets scheef zit in het huidige verdienmodel. ,,Ik hoorde van een biologische boer met 20.000 leghennen; hi kan het hoofd net boven water, terwijl Albert Heijn daar 1,4 miljoen euro aan verdiend. Het enige wat de supermarktketen doet is de eieren in doosjes leggen. Dan klopt er iets niet. Maar er zijn ook rollen voor de consument en de overheid weggelegd, voor een goed product zullen wat meer geld over moeten hebben.”

Kennis
Verdienen is naast verbeteren en verduurzamen wel een doelstelling van Boermarke Zeijen. ,,Er moet natuurlijk wel brood op de plank komen. We hebben momenteel als proef 80 hectare grasklaver ingezaaid, dit kan meer eiwit, zowel ruw eiwit als darm verteerbaar eiwit, opleveren. En we hebben 3 hectare bloemranden ingezaaid en we zijn bezig met 10 hectare uitgesteld te maaien. Maar er moet wel een vergoeding staan tegenover dit proefdraaien, anders kan het niet uit.” De Zeijer boerin geniet wel van dit pionieren. ,,Het is geweldig om een nieuwe manieren van duurzaam boeren uit te dragen. De export zal wel nooit weggaan, dat deden we in 1700 en daarvoor ook al, we leven nu eenmaal in een vruchtbare delta. Maar het vergaren van kennis zal ook steeds belangrijker worden. Ook daarin loopt Nederland voorop. Het is moeilijk in te schatten hoe de verhoudingen komen te liggen. Maar als boeren moeten we onze kennis en successen meer gaan uitdragen om het vertrouwen terug te winnen. En daar heeft Boermarke Zeijen vrijdag weer een stap in gezet.”